Projekat zajedničke izgradnje širokopojasne komunikacione infrastrukture u ruralnim predelima Republike Srbije

NAZIV PROJEKTA: Projekat zajedničke izgradnje širokopojasne komunikacione infrastrukture u ruralnim predelima Republike Srbije

VLASNIK PROJEKTA: Ministarstvo informisanja i telekomunikacija

PERIOD REALIZACIJE PROJEKTA: Od 2020. godine do kraja 2024. godine

CILj PROJEKTA: Projekat izgradnje širokopojasne komunikacione infrastrukture u ruralnim predelima Republike Srbije je projekat strateški prioritetnog značaja, imajući u vidu da realizacija ovog projekta za cilj ima unapređenje širokopojasne komunikacione infrastrukture kroz izgradnju nedostajuće pristupne infrastrukture u ruralnim naseljima u RS i povezivanjem javnih ustanova (pre svega osnovnih škola) i domaćinstava na širokopojasnu mrežu.

Pre otpočinjanja realizacije ovog projekta, Ministarstvo je sprovelo analizu odnosno pregled postojećeg stanja dostupnosti širokopojasnog pristupa internetu i analiza potreba za davanjem podsticaja za izgradnju širokopojasne komunikacione infrastrukture u belim zonama ruralnih predela Republike Srbije. Tokom 2017. i 2018. godine, u saradnji sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD), Ministarstvo je izradilo detaljnu analizu stanja po pitanju dostupnosti fiksnog širokopojasnog pristupa internetu, kao i studiju kojom su predloženi različiti modeli podsticaja izgradnji fiksne širokopojasne infrastrukture u zavisnosti od geografskih, demografskih, kao i socio-ekonomskih specifičnosti određenih delova teritorije Republike Srbije. Ministarstvo je u drugoj polovini 2019. godine, u saradnji sa operatorima elektronskih komunikacija izradilo mape dostupnosti fiksnog širokopojasnog pristupa u Republici Srbiji i rezultati su pokazali da u Republici Srbiji postoji nešto više od pola miliona domaćinstava u ruralnim predelima gde ne postoji ekonomski interes operatora za razvoj infrastrukture koja se zasniva na pristupu sledeće generacije („bele i sive NGA zone”).

Pristup sledeće generacije (NGA) podrazumeva uvođenje optičkih elemenata mreže u cilju uvođenja širokopojasnih servisa sa značajno unapređenom brzinom i pouzdanošću pri čemu se pod NGA podrazumeva FTTH, FTTB, VDSL i kablovski DOCSIS 3.0.

Bele NGA zone predstavljaju područja u kojima ne postoji NGA mreža i ne postoje planovi operatora za njihovu izgradnju tokom naredne tri godine.

Sive NGA zone predstavljaju sva područja u kojima postoji najviše jedna NGA mreža ili postoje planovi operatora za izgradnju najviše jedne NGA mreže tokom naredne tri godine.

Prepoznato je 1.503 naselja u Republici Srbiji sa 239.137 domaćinstava u kojima je potencijalno opravdana intervencija putem kapitalnih podsticaja, jer u istim ispod 40% domaćinstava ima mogućnost širokopojasnog pristupa nove generacije, kao i kao i 1.323 naselja sa 57.617 domaćinstava u kojima je prepoznata  potreba  za intervencijom koja bi takođe mogla biti realizovana putem kapitalnih podsticaja.

Tabela 1: Prikaz kategorizacije naselja prema stepenu dostupnosti fiksne širokopojasne infrastrukture

Rezultati sprovedene analize stanja pokazali su da su podsticajne mere države neophodne kako bi se izgradila infrastruktura i omogućio ravnomeran regionalan razvoj u Republici Srbiji, jer se u regionima sa visokom penetracijom širokopojasnog pristupa javlja značajan uticaj na porast BDP i zapošljavanje. Pozitivan efekat realizacije podsticajnih mera ogleda se, pre svega, kroz razvoj ruralnih oblasti, povezivanje privrednih regiona, razvoj industrijskih zona, kao i povećanje upotrebe novih tehnologija i inovacija u poslovanju i obrazovanju.

Projekat se sprovodi kroz zajedničku izgradnju širokopojasne komunikacione infrastrukture u „belim zonama” u Republici Srbiji, a zajednička izgradnja se realizuje kroz dva segmenta:

1) middle mile segment – mrežna infrastruktura koja povezuje završni segment infrastrukture sa ostalim mrežnim pružaocima usluga, glavnim telekomunikacionim operatorima i celokupnom internet mrežom čiju izgradnju finansira Ministarstvo i

2) lastmile segment- lokalna mrežna infrastruktura izgrađena na tehnološki neutralnoj osnovi koja je najbliža korisnicima što podrazumeva  pokrivenost korisnika pristupnim mrežama, odnosno raspoloživost određene pristupne mreže ali ne nužno i pretplatu ili korišćenje usluge fiksnog širokopojasnog pristupa čiju izgradnju finansira operator izabran na sprovedenom Javnom pozivu koji raspisuje Ministarstvo.

Međusobna prava i obaveze Ministarstva i operatora regulišu se ugovorom koji se zaključuje na period od 25 godina, i kojim se operatoru daje na korišćenje middle mile segment.

Kako projekat bude pokrivao ruralnije predele udeo Vlade u finansiranju izgradnje infrastrukture će biti sve veći do konačno najruralnijih naselja u kojima će Vlada morati izgraditi kompletnu infrastrukturu (faza 2b).